Speedbrake and Ground Spoilers

ในทางการบินเราใช้ทับศัพท์ภาษาอังกฤษ ว่า Speedbrak เลยครับ

Speedbrake นั้นใช้ตอนอยู่บนอากาศ บางทีเรียกอีกอย่างว่า flight spoilers มีวัตถุประสงค์เพื่อลดความเร็วของเครื่องบินโดยการสร้าง Drag หรือ แรงต้านด้านบนของปีก

Panels ที่อยู่ด้านบนของปีกจะยกตัวขึ้นเพื่อเป็นการทำให้กระแสอากาศด้านเหนือปีกเปลี่ยนทิศทางและเท่ากับเป็นการลดแรงยกหรือ Lift ให้มีน้อยลง

จึงมีผลทำให้เครื่องบินสูญเสียหรือต้องใช้พลังงานในการไปข้างหน้ามากขึ้น เราจะใช้ speedbrake ในตอนที่ต้องการลดระดับความสูงและเครื่องยนต์อยู่ในสภาพผ่อนกำลัง idle (คล้าย ๆ ปล่อยเกียร์ว่างของรถยนต์ เป็นรอบเดินเบา)

การใช้ speedbrake นั้นนอกจากจะทำให้เครื่องบินลดความเร็วได้แล้ว มันจะทำให้เครื่องบินลดระดับความสูงได้รวดเร็วขึ้นด้วย ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับนักบินว่าจะเลือกใช้ speedbrake เพื่อวัตถุประสงค์และวิธีใช้ว่า ต้องการใช้เพื่อลดความเร็ว หรือถ้ารักษาความเร็วเอาไว้ก็จะเป็นการใช้เพื่อเพิ่มอัตราการลดระดับความสูงให้เพิ่มขึ้น คือ เครื่องบินมีอัตราการตกหรือ Vertical Speed Down มากขึ้น

เมื่อใช้ speedbrake เครื่องบินจะมีการสั่นสะเทือนเล็กน้อย เพราะเกิดจากกระแสลมเหนือปีกที่ถูกบังคับให้เปลี่ยนทิศทาง

โครงสร้างของ speedbrake จึงต้องค่อนข้างที่จะแข็งแรง เพราะต้องทนกับแรงต้านและการกระทบของกระแสลม บริเวณ panels ที่จะใช้เป็น speedbrake จะถูกติดตั้งไว้ที่บริเวณตั้งแต่ตอนกลางของปีกเข้ามาหาลำตัว เพราะบริเวณนี้ปีกเครื่องบินจะมีโครงสร้างที่แข็งแรงกวาบริเวณปลายปีก

เมื่อใช้ speedbrake แผ่นที่กระดกได้เหล่านั้นจะต้องเพิ่มมุมปะทะอากาศเท่า ๆ กันในปีกทั้งสองข้าง เพราะหากมีข้างใดข้างหนึ่งไม่ยกขึ้นมา เครื่องบินก็จะมีการเอียงหรือเสียสมดุลย์ ดังนั้น ตอนที่นักบินจะใช้ speedbrake จึงต้องค่อย ๆ ดึงเพื่อสังเกตุว่า speedbrake แต่ละแผ่นที่คู่กันซ้าย-ขวากระดกขึ้นพร้อม ๆ กัน (มองไม่เห็นแต่มีแผงหน้าปัดใช้แสดงหรือสังเกตุได้จากอาการของเครื่องบินว่ามีการเหวี่ยงหรือไม่)

speedbrake นั้น นอกจากจะใช้บนอากาศแล้ว จะใช้ตอนที่เครื่องบินอยู่ที่พื้นด้วยทั้งในตอนที่ลงสนาม landing และตอนวิ่งขึ้น (takeoff) เวลาที่มีการ abort takeoff

แต่เราจะเรียกมันว่า ground spoilers ground spoilers นั้น แผ่น panels ทุกแผ่นตลอดความยาวของปีกจะกระดกขึ้น และด้วยมุมที่มากกว่าตอนใช้บนอากาศ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อลดความเร็วของเครื่องบินเช่นกัน และในขณะเดียวกันก็ทำให้เกิดแรงกดลงบนปีกด้วยเช่นกัน การที่ spoilers แต่ละแผ่นเปิดมุมให้มากขึ้นในขณะที่ landing หรือ takeoff นั้น เพราะต้องการลดแรงยกตัวของเครื่องบินให้มากที่สุด เราไม่ต้องการ Lift แล้ว อยู่บนอากาศมุมของ spoilers จะไม่เปิดขึ้นสุดได้ maximum แบบที่อยู่ on ground เพราะมีผลกระทบต่อโครงสร้างของตัว spoilers เองที่อาจรับแรงต้านของอากาศไม่ได้ หรือหากเกิดข้อขัดข้องขึ้นมาเช่น spoilers ไม่ยอมเก็บ จะประสบปัญหาในการบังคับและควบคุมทิศทางของเครื่องบิน

#speedbrak