Loss of all generators

Captain Sopon P.
13 ม.ค. 2561
ยาว 1 นาที

เครื่องบิน 2 เครื่องยนต์อย่าง B737-800 จะมี engine generators อยู่สองตัว ตามจำนวนเครื่องยนต์

ตัว generators นั้นคือ เครื่องกำเนิดไฟฟ้า หรือเครื่องปั่นไฟนั่นแหละครับ มันจะเป็นตัวที่ติดกลไกเพื่อให้การหมุนหรือการทำงานของเครื่องยนต์นั้น ผลิตกระแสไฟฟ้า เพื่อจ่ายให้แก่ระบบต่าง ๆ บนเครื่องบิน ตั้งแต่หน้าจอต่าง ๆ หรือตัวมอเตอร์ทั้งหลายที่ต้องใช้กระแสไฟฟ้าในการทำงาน อย่างเช่น fuel pumps, hydraulic electric pumps, flight management computer, navigations equipment and control system ทั้งหลาย รวมทั้งระบบวิทยุสื่อสารแทบทั้งหมด

การออกแบบการใช้กระแสไฟฟ้าจาก engine generators ทั้ง 2 ตัวนั้น จะต้องวางแผนในการกระจายความเสี่ยงและให้มีการเตรียมระบบไฟให้สามารถเข้าทำงานทดแทนกันได้ และตัดระบบต่าง ๆ ที่ไม่มีความจำเป็นหรือมีความจำเป็นน้อยออกไป เพื่อรักษาความสามารถในการจ่ายกระแสไฟฟ้าให้กับระบบหลักได้ แต่ถ้าเครื่องยนต์ดับ generator ที่เครื่องยนต์นั้นก็ไม่ทำงานไปด้วย

ดังนั้นหากมีการสูญเสีย generators ไป หนึ่งตัว อีกตัวที่เหลืออยู่จะต้องสามารถที่จะเข้าจ่ายไฟเข้าระบบเพื่อทดแทนได้ทันที

ยิ่งไปกว่านั้น หาก generator เสียไป ยังมีระบบ Auxilary Power Unit หรือ APU ซึ่งเป็นอุปกรณ์ที่ช่วยเสริมในการจ่ายกระแสไฟฟ้าได้เช่นกัน (APU มีระบบความดันอากาศด้วย)

นอกจากระบบไฟฟ้ากระแสสลับ AC ที่ได้จาก engine generator และ APU แล้วนั้น

ยังมีระบบไฟฟ้ากระแสตรงหรือ DC ที่ได้จากแบตเตอรี่ เป็นตัว back up หรือ redundancy อีกชั้นหนึ่ง

Battery เป็นตัวเก็บกระแสไฟฟ้า ซึ่งสามารถจ่ายไฟได้ตามความจุที่มีอยู่ ซึ่งในภาวะปกติ battery จะจ่ายไฟออกให้กับอุปกรณ์สำคัญ ๆ และเมื่อกระแสไฟฟ้าที่เก็บไว้มีปริมาณลดลง ระบบไฟจาก engine generator จะจ่ายไฟเข้าชาร์ตแบตเตอรี่ให้มีประจุเต็มอยู่แทบจะตลอดเวลา

นั้นคือระบบไฟฟ้า คร่าว ๆ ที่อยู่บนเครื่องบินครับ

ปกติ โอกาสที่ engine generator จะเสีย หรือทำงานผิดพลาดนั้นในปัจจุบันไม่ค่อยมีเกิดขึ้นบ่อยนัก หรือถ้าเกิดขึ้นก็อาจจะเป็นชั่วขณะเช่น ผลิตกระแสไฟไม่ได้คงที่ 115 V 400 Hz ระบบควบคุมการทำงานของระบบไฟฟ้าจะตัดการจ่ายกระแสไฟของ generator ตัวนั้นออกเพื่อป้องกันความเสียหายของอุปกรณ์ ในกรณีนี้สามารถต่อกระแสไฟเข้าไปใหม่ได้

แต่ถ้าเป็นความเสียหายเนื่องจากระบบในตัว generator เช่น no oil pressure หรือ overheat นั้นอาจจะต้องทำการ disconnect ตัว generator ออกจาก เครื่องยนต์ เพื่อไม่ให้ตัว generator เสียหายหรือเกิดไฟไหม้

ในกรณีที่เครื่องยนต์ run อยู่แล้ว ไม่สามารถต่อ generator เข้าไปใหม่ได้ ต้องให้ช่างดำเนินการหลังจากดับเครื่องยนต์

โอกาสที่เราจะเสีย generators พร้อม ๆ กันสองเครื่องยนต์นั้น เป็นเรื่องที่เกิดยากมาก แถมยังมี APU ที่สามารถ start โดยใช้ battery เมื่อ start เสร็จ ก็ให้ APU เข้าจ่ายไฟแทนได้

การ Loss both engine generators พร้อม ๆ กัน มีโอกาสตอนที่ Both Engine flameout (เครื่องยนต์ดับทั้งสองเครื่อง) หรือ โดนฟ้าผ่าแล้ว electrical tripped off ซึ่งก็จะเป็นแค่ชั่วขณะ สามารถนำกลับเข้าระบบใหม่ได้

ไม่ว่าจะอย่างไรก็ตาม ถึงแม้โอกาสเกิดจะน้อยมาก แต่นักบินก็ต้องทำการฝึกฝน ว่า หากเกิดเหตุการณ์ที่

Lost both engine generators และ APU unable to start จะต้องบังคับบินด้วย Battery เพียงอย่างเดียวนั้น

มีระบบอะไรหายไปบ้าง จะควบคุมเครื่องบินยากแค่ไหน ต้องจัดการปัญหาอย่างไร บินได้นานเท่าไหร่ มีอะไรที่จะต้องทำและทำอย่างไรบ้าง

เขียนยาวเหยียด แต่ยังไม่ถึงการบินโดยเกิด Loss of all generators หรือ เรียกว่า Flying on battery ก็ว่าได้ครับ

(ค่อยต่อวันหลังนะครับ)